مطالعه بیماری زایی، تعیین گروه های سازگار میسلیومی و عکس العمل برخی از ارقام رایج کشت کلم در برابر بیماری پوسیدگی اسکلروتینیایی سر کلم در ارومیه

گیاه کلم (brassica oleracea l.var. capitata) یکی از سبزیجات مهم و اقتصادی کشت شده در شهرستان ارومیه از استان آذربایجان غربی است که محصول تولیدی آن علاوه بر مصرف اصلی در سطح استان، به دیگر مناطق کشور و حتی کشور های همجوار صادر می گردد. عوامل بیماری زای متعددی به این گیاه حمله نموده و خسارت های اقتصادی زیادی به میزان عملکرد محصول وارد می کنند. یکی از مهم ترین عوامل آسیب رسان که در طی سال های اخیر شیوع زیادی داشته است بیماری پوسیدگی سر کلم می باشد که توسط قارچ sclerotinia ایجاد می شود. این قارچ دارای دامنه میزبانی وسیعی است و در اغلب گیاهان دو لپه ای خسارت شدیدی به عملکرد وارد می کند. خسارت شدید اقتصادی به محصول هم در مزرعه و هم پس از برداشت در طی حمل و نقل و در انبار ایجاد می شود. علی رغم اهمیت و خسارت زایی شدید این بیماری و نیز شیوع بالای آن در مزارع کلم، هیچگونه مطالعه ای در مورد آن انجام نگرفته است. این تحقیق با هدف شناسایی گونه (های) مسئول در ایجاد بیماری، تعیین گروه های سازگار میسلیومی عوامل ایجاد کننده بیماری، تعیین بیماری زایی جدایه ها و نیز ارتباط احتمالی بین mcgs و بیماری زایی آنها روی ارقام مختلف رایج کشت کلم، انجام گرفت. برای این منظور و بعد از بازدید از مزارع تحت کشت کلم در سال های زراعی 92-91 نواحی مختلف شهرستان ارومیه، تعداد 223 جدایه که مشخصات قارچ sclerotinia را داشتند جداسازی و خالص سازی شدند. برای تعیین گروه های سازگار میسلیومی، همه جدایه ها در تمامی ترکیبات ممکن بطور متقابل روی محیط کشت pda تقویت شده با رنگ غذای قرمز مک کورمیک کشت داده شدند و در مجموع تعداد 36 گروه سازگار میسلیومی شناسایی گردید. تعداد 23 گروه سازگار میسلیومی (88/63 درصد)، هر کدام تنها شامل یک جدایه و بقیه، شامل بیش از یک جدایه بودند. گروه های سازگار میسلیومی یک، سه و دو به ترتیب با تعداد 87، 37 و 24 جدایه بیشترین تعداد جدایه ها را به خود اختصاص دادند و در تمامی نواحی مورد بررسی وجود داشتند. جدایه های حاصل از یک مزرعه به گروه های سازگار میسلیومی مختلفی تعلق داشتند. آزمون بیماری زایی جدایه ها در شرایط آزمایشگاهی و روی برگ های جدا شده از گیاهان سه ماهه کلم در رقم محلی انجام گرفت. نتایج نشان داد که اگرچه تمامی جدایه ها روی برگ های کلم بیماری زا بودند اما تفاوت های مشخص و معنی دار آماری در شدت بیماری زایی جدایه های مختلف مشاهده گردید. علاوه بر آن عکس العمل سه رقم رایج کشت کلم به نام هایkoikaze ، rare ball و vanosh در برابر جدایه های منتخب قارچ بررسی شدند و نتایج نشان داد که شدت بیماری زایی جدایه های مختلف روی هر سه رقم متفاوت بوده و تفاوت های آماری معنی داری از این نظر مشاهده گردید. هیچگونه ارتباطی بین شدت بیماری زایی جدایه ها، گروه های سازگار میسلیومی و یا محل جداسازی آنها مشاهده نشد